Financiering

Rente en renterisico's

De belangrijkste risico’s voor de gemeente die samenhangen met de uitvoering van de treasuryfunctie bestaan uit renterisico's. Deze worden getoetst aan twee normen. Dit zijn:

1. De kasgeldlimiet. Deze geeft het maximale bedrag aan dat een gemeente aan vlottende financieringsmiddelen (looptijd korter dan één jaar) mag opnemen;
2. De renterisiconorm. Hiermee wordt het renterisico op de vaste schuld (looptijd vanaf één jaar) in beeld gebracht.

De ontwikkelingen van deze renten worden hieronder nader toegelicht.
1) De kasgeldlimiet
De kasgeldlimiet stelt een bovengrens aan de toegestane omvang van de kortlopende schuld (looptijd korter dan 1 jaar). Reden hiervoor is dat een korte schuldpositie een potentieel renterisico met zich mee brengt, omdat rentestijgingen direct doorwerken in de rentelasten. Het is dan ook van belang dat de grote potentiële beweeglijkheid van de rentelasten op korte financiering gedurende het begrotingsjaar beheerst wordt. Voor structurele liquiditeitstekorten is financiering met geldleningen met een looptijd langer dan 1 jaar de aangewezen oplossing.

De hoogte van de kasgeldlimiet is afhankelijk van de omvang van de lopende uitgaven.
De kasgeldlimiet voor de gemeente Zevenaar voor 2022 is berekend op 13,6 miljoen en is gelijk aan 8,5% van de begrotingsomvang van 160,0 miljoen (inclusief de begrotingstotalen van de Gemeenschappelijke Regelingen de RDL (Reinigingsdienst De Liemers) en het SALD (Streekarchivariaat De Liemers en Doesburg).

In 2022 is de kasgeldlimiet niet overschreden.

Als drie kwartalen achtereen de kasgeldlimiet zou worden overschreden, moet volgens artikel 4 van de Wet Fido (Wet financiering decentrale overheden) de provincie als toezichthouder hiervan op de hoogte worden gebracht. Daarnaast moet de kwartaalrapportage en een plan om binnen de kasgeldlimiet te blijven ter goedkeuring aan de toezichthouder voorgelegd worden.

Gezien de aanhoudende stijging van zowel de kortlopende als de langlopende rente is het met het oog op de langere termijn naar verwachting gunstiger om nu geld voor een langere termijn te lenen tegen het huidige tarief. Immers als de rente door blijft stijgen, stijgen de rentelasten mee.
Uiteraard blijven we de kapitaalmarkt nauwlettend volgen en maken we bij nieuwe financieringsbehoeften steeds weer opnieuw een afweging tussen kort en lang geld.

Renterisico kort geld
De rentelasten van kort geld (kasgeldlimiet) hangen samen met de ontwikkeling van de Euribor. In onderstaande grafiek is het verloop van de Euribor in de afgelopen jaren weergegeven.

Zoals uit bovenstaande grafiek blijkt bevond het kortlopende renteniveau (referentierente: 3-maands Euribor) zich het afgelopen jaar voor het eerst sinds 7 jaar weer boven de 0%. Dit korte renteniveau staat hoofdzakelijk onder invloed van het monetair beleid van de Europese Centrale Bank (ECB).
Het jaar 2022 stond in het teken van de oorlog in Oekraïne, de hoge energieprijzen en een hoge inflatie. De renteontwikkeling hangt sterk samen met deze ontwikkelingen. De ECB heeft als primaire taak om de inflatie te bestrijden. Zij houdt als streefwaarde voor de inflatie 2% aan. Op dit moment is de inflatie in de Eurozone 8,5% (februari 2023). De inflatie is iets aan het dalen, in oktober 2022 beleefde deze een piek van 10,6%, maar ligt nog steeds ver boven het streefniveau van de ECB. Om de inflatie te verlagen, moet de ECB het monetaire beleid verkrappen. Naar aanleiding hiervan verwacht men dat de kortlopende rente de komende tijd nog blijft stijgen.

Renterisico lang geld
De gemeente Zevenaar gaat uit van totaalfinanciering. Op basis van de behoefte wordt lang geld aangetrokken. Het geld wordt met name aangewend om activa te financieren. In de gemeente Zevenaar worden activa lineair afgeschreven en hier wordt met het langlopende geld bij aangesloten.

Rentelasten van langlopend geld zijn gebaseerd op een lening bij de BNG met een looptijd van 20 jaar, waarbij de rente tussentijds niet wordt aangepast. In onderstaande grafiek staat het verloop van de rente in de afgelopen jaren opgenomen (stand 29 maart 2023).

De lange rente heeft in 2022 een sterk stijgende trend laten zien. Het beleid van de ECB heeft ook op de renteontwikkeling van lang geld invloed. Vanaf maart 2023 zal de ECB haar obligatieportefeuille met 15 miljard euro per maand afbouwen door aflopende obligaties niet meer te herfinancieren.
De monetaire verkrapping remt de economische groei- en inflatieverwachtingen binnen de eurozone. Beide effecten remmen zo de stijging van de kapitaalmarktrentes af. Dit vergroot de kans dat de lange rentes komende tijd stabiliseren.

2. Renterisiconorm
Bij de renterisiconorm gaat het om het beperken van de gevolgen van een stijgende kapitaalmarktrente voor de rentelasten. Aanpassing van de rentepercentages doet zich voor bij herfinanciering en renteherziening. Herfinanciering houdt in, dat een vervangende geldlening wordt aangetrokken om aan de aflossingsverplichtingen van bestaande geldleningen te kunnen voldoen. Bij renteherziening gaat het om het aanpassen van het rentepercentage door de geldgever tijdens de looptijd van de geldlening.
Uit onderstaande tabel blijkt dat de renterisiconorm in 2022 niet is overschreden.