Financiele kengetallen
Algemeen
De financiële kengetallen geven u een globaal inzicht in de financiële positie van onze gemeente. De kengetallen moeten in samenhang worden bezien, omdat ze alleen gezamenlijk en in hun onderlinge verhouding een goed beeld geven van de financiële positie van onze gemeente.
Baten
Bij het bepalen van de kengetallen wordt bij de meeste kengetallen een waarde gedeeld door de totale baten, exclusief mutaties reserves. In meerdere gevallen wijken kengetallen af van de begroting of rekening van vorig jaar omdat de totale baten zijn gewijzigd. In het onderstaande tabel is daarom het verloop van de totale baten weergegeven, die sterk wordt beïnvloed door de baten die samenhangen met de grondexploitaties.
Als deler bij kengetallen 1, 3 en 4 wordt het totaal aan baten (excl. mutaties reserves) genomen. De ontwikkeling van deze totale baten heeft hierdoor een grote invloed op de ontwikkeling van het kengetal.
Doordat de baten in 2022 aanzienlijk hoger zijn dan in 2021, zullen de benoemde kengetallen in 2022 hierdoor lager uitvallen in vergelijking tot 2021 (bij gelijkblijvende noemers).
Bij het beschouwen van de ontwikkeling is bovenstaande van belang om mee te wegen.
Financiële kengetallen
Financiële kengetallen | Rekening 2021 | Begroting 2022 | Rekening 2022 |
|---|---|---|---|
1.a Netto schuldquote | 84,5% | 80,1% | 56,2% |
1.b Netto schuldquote gecorrigeerd voor alle verstrekte leningen | 77,2% | 74,1% | 46,4% |
2. Solvabiliteitsratio | 29,6% | 22,6% | 33,4% |
3. Structurele exploitatieruimte | 4,3 % | 1,7% | 3,3% |
4. Grondexploitatie | 14,8% | -2,8% | 15,1% |
5. Belastingcapaciteit | 99% | 99% | 92% |
Onderstaand een nadere uitleg van de ontwikkelingen in de financiële kengetallen.
1. Netto schuldquote
De netto schuldquote bestaat uit twee kengetallen:
a. netto schuldquote: dit kengetal geeft inzicht in het niveau van de gemeentelijke schuldenlast ten opzichte van de eigen middelen. Het geeft een indicatie van de mate waarin de rentelasten en de aflossingen op de exploitatie drukken. Hoe lager het percentage hoe beter. De VNG adviseert om 130% als maximum norm te hanteren en daarboven de schuld af te bouwen.
b. netto schuldquote gecorrigeerd voor alle verstrekte leningen: Om inzicht te verkrijgen in hoeverre er sprake is van doorlenen wordt de netto schuldquote zowel in- als exclusief doorgeleende gelden weergegeven (netto schuldquote gecorrigeerd voor alle verstrekte leningen).
Voor onze gemeente bedraagt het werkelijke percentage van de netto schuldquote in 2022 56,2% (peildatum 31-12-2022) en wijkt af met 23,9% ten opzichte van de (primitieve) begroting 2022. Dit verschil wordt met name veroorzaakt doordat er bij de primitieve prognose rekening werd gehouden met lagere baten.
De netto schuldquote gecorrigeerd met verstrekte leningen is naast de stijging van de lasten ook verbeterd doordat er een nieuwe lening is verstrekt aan de RDL. Dit verlaagt de netto schuld.
2. Solvabiliteitsratio
De solvabiliteitsratio geeft inzicht in de mate waarin de gemeente in staat is aan haar financiële verplichtingen te voldoen. Voor onze gemeente zien we een licht verbeterde solvabiliteitsratio van 29,6% (2021) naar 33,4%. De grote stijging ten opzichte van de begroting is het gevolg van een lager eigen vermogen per ultimo 2022 in de primitieve begroting. De stijging wordt veroorzaakt doordat er een groter resultaat is behaald dan begroot en er minder is onttrokken aan de reserves. 
3. Grondexploitatie
Het kengetal grondexploitatie geeft aan hoe groot de grondpositie is ten opzichte van de totale baten. In onze gemeente is sprake van 'in exploitatie genomen bouwgronden' die grotendeels bestaat uit grondexploitaties Zevenaar-Oost en Babberich.
De afgelopen jaren is het kengetal snel gedaald en gestabiliseerd. Dit wil zeggen dat het risico van de grondposities de afgelopen jaren heel snel is verminderd. Dit gegeven is belangrijk om mee te nemen bij de ontwikkeling van nieuwe projecten in relatie tot de weerstandsratio. Het risico is nu laag, maar moet wel aanvaardbaar blijven bij het opstarten van nieuwe projecten.
Het kengetal grondexploitatie geeft aan hoe groot de grondpositie is ten opzichte van de totale (geraamde) baten. De boekwaarde van de grondexploitaties is in 2022 toegenomen ten opzichte van 2021, maar doordat de baten in 2022 ook een stuk hoger zijn dan in 2021 is het aandeel van de grondexploitatie procentueel nagenoeg gelijk gebleven aan voorgaand jaar. Ten opzichte van de inschatting bij de begroting is de waarde van de grondexploitatie hoger uitgevallen. Bij het opstellen van de primitieve begroting gingen we er nog vanuit dat enkele kavels op 7Poort per eind 2022 verkocht zouden zijn. Dit is echter vertraagd, hierdoor is de boekwaarde van de grondexploitatie per ultimo 2022 nog hoger dan verwacht. Dit verklaart het grote verschil tussen begroting en rekening.
4. Structurele exploitatieruimte
Voor de beoordeling van de financiële positie is het ook van belang te kijken naar de structurele baten en structurele lasten. Structurele baten zijn bijvoorbeeld de Algemene uitkering en de opbrengsten uit de onroerende zaakbelasting. Dit kengetal geeft aan hoe groot de structurele exploitatieruimte is. Een positief percentage betekent dat de structurele baten toereikend zijn om de structurele lasten te dekken. Dit kengetal is relevant voor de beoordeling van de financiële positie, omdat het van belang is om te weten welke structurele ruimte een gemeente heeft om de eigen lasten te dragen of welke structurele stijging van de baten of structurele daling van de lasten daarvoor nodig is.
In de verschillende P&C-documenten informeren wij u over de tot dan toe recente ontwikkelingen.
5. Belastingcapaciteit
De belastingcapaciteit geeft inzicht in de belastingdruk van de gemeente ten opzichte van het landelijke gemiddelde. Het landelijk gemiddelde is gebaseerd op de gegevens van het Centrum voor Onderzoek van de Economie van de Lagere Overheden (COELO), die jaarlijks een rapport opstelt over de ontwikkeling van de lokale lasten. In de berekening zijn meegenomen de OZB-lasten, rioolheffing en afvalstoffenheffing voor een gemiddeld gezin. Onze gemeente zit met 92% iets onder het landelijk gemiddelde. De daling is voornamelijk te verklaren door de stijging van het landelijke gemiddelde. De totale lasten van onze gemeente zijn gestegen met 3,2% ten opzichte van 2021. De woonlasten van het landelijke gemiddelde zijn gestegen met 11,1%.